Müjde Işıl – İlk kere bir Zeki Demirkubuz sineması En Uygun Milletlerarası Sinema kategorisinde Oscar aday adayı oldu. 97. Oscar Ödülleri’nde Türkiye’yi “Hayat” temsil edecek. 1964-2023 yılları ortasında Türkiye, toplam 30 sinema gönderdi Oscar yarışına. Rekor Nuri Bilge Ceylan’da. 30 sinemanın altısı (“Uzak”, “Üç Maymun”, “Bir Vakitler Anadolu’da”, “Kış Uykusu”, “Ahlat Ağacı” ve “Kuru Otlar Üstüne”) Ceylan imzalı. Bunlar ortasında yalnızca “Üç Maymun” kısa listeye girmeyi başardı. Yani Demirkubuz’un Ceylan’ı intihalle itham ettiği ve Ceylan’ın reddettiği o tartışmanın kaynağı olan üretim. Oscar yarışını yakından takip eden sinema müelliflerine “Hayat”ın bahtını sorduk.
“İsabetli karar”
Uğur Vardan: Bence geçen yıl vizyona çıkan yerli imaller ortasında en uygunu “Hayat”tı. Hasebiyle Oscar’a Zeki Demirkubuz sinemasının gönderilmesi son derece isabetli bir karar. Akademi’nin bu yapıtı beğenme ihtimali var. Zira “Hayat”, insan denen varlığın karanlık taraflarında gezinen etkileyici bir yana sahip ve yerelden evrensele ulaşmayı başarıyor. Demirkubuz da yapıtını “İnsanın yazgısını ve bu yazgı karşısındaki çaresizliğiyle ilgilenen, ne yapılırsa yapılsın bir türlü geçmeyen ve geçmeyecek olan ‘imkansızlık hissine dair eski bir hikâye’ olarak tanımlamıştı. Bu yanıyla “Hayat”, Akademi’nin geniş perspektifte gezinen üyelerinin gönlünde yer edinebilir.
“Şansı yok”
Selin Gürel: Seçici Kurul’un bu kadar yıldır Akademi’nin şifresini çözememesine hayret ediyorum. Her yıl toplanıp “oy çokluğuyla”, şahsî beğenilerine nazaran ve çoğunlukla sinemasına aşina oldukları direktörleri dikkate aldıkları bir seçim yapıyorlar. Bu oldubitti zihniyeti devam ettiği sürece bu kulvarda umut beslememize gerek yok. “Hayat”ın da ne yazık ki en ufak bir bahtı yok. Zira Zeki Demirkubuz sinemasını bu topraklarda etkileyici kılan ne varsa, dışarıdan bir gözle bakıldığında geçerliliğini yitiriyor. Nadiren büyük yurt dışı şenliklerinde varlık gösterememiş sinemaların aday olduğu da oluyor lakin daha evvel Amerika’da seyirci karşısına çıkıp bir dalga yaratması çok değerli. Bu yıl kısa listeye kalabilecek bir sinema izlemedim lakin ben olsaydım “Yurt”u gönderirdim.
“Sınavı mühlet verecek”
Burçin S. Yalçın: “Hayat”, Akademi üyeleri nezdindeki temel imtihanını üç saat 13 dakikalık müddeti üzerinden verecek. En Düzgün Milletlerarası Sinema kategorisinde Oscar’a aday gösterilen toplam 340 sinemanın sadece 14’ü, üç saat ve daha uzun vadeli sinemalar. Bunlardan yalnızca Bondarchuk’un “Savaş ve Barış”ı ile Bergman’ın “Fanny ve Alexander”ı ödül kazanmış. Kıssalarını ziyadesiyle bu ülkenin kodları üzerinden kuran Demirkubuz’un sinemasının adaylık yolunda başarılı olması şahsî olarak beni çok şaşırtır. Lakin kim bilir, son yıllarda sayılarıyla birlikte etnik ve demografik çeşitliliği de artan Akademi üyelerinin bizi şaşırtma vakti gelmiştir artık!
“İyi tanıtım gerekli”
Hasan Az Derin: “Hayat”, Zeki Demirkubuz’un son periyottaki en güzel sineması. Fakat Oscar’da argümanlı olabilmek için güzel olmak, tek başına kâfi olmuyor. Dünya genelindeki büyük şenliklerde ismini duyurmak ve/veya Amerika’da, Oscar yarışında deneyimli bir dağıtımcı ile çalışmak gerekli. “Hayat” her iki açıdan da kriterleri sağlamıyor. Bilhassa mühleti bu kadar uzun bir sinemanın, Akademi üyelerinin ilgisini çekebilmesi için tanıtımının âlâ yapılması gerekli. Şimdi pek çok ülkenin adayları belirlenmiş olmasa da “Hayat”ın talihi düşük görünüyor. İlerleyen günlerde bir Amerikalı dağıtımcı bulursa tahminen talihini biraz artırabilir.