ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 7 Ekim’den bu yana Orta Doğu’ya yaptığı dokuzuncu ziyaret kapsamında İsrail ve Mısır’ın akabinde dün Katar’ın başşehri Doha’ya gitti. İsrail ve Hamas ortasında Gazze’de ateşkes ve rehine takası mutabakatına varılması için temaslarda bulunan Blinken, başşehir Doha’da açıklamalarda bulundu. ABD Dışişleri Bakanı, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uzun müddetli işgalini kabul etmediklerini söyledi.
AA’nın aktardığına nazaran, Orta Doğu ziyareti kapsamında birçok üst seviye yetkiliyle görüşme fırsatı bulduğunu anlatan Blinken, “Mesajım kolay, net ve acil. Ateşkes ve rehine mutabakatına sona gelinmeden ulaşılmalı. Bunu artık yapmalıyız” tabirlerini kullandı. Blinken, vaktin ehemmiyetini vurgulayarak, “Esirlerin sıhhati tehlikede. Vakit kıymetli zira Gazze’de her gün bayan, çocuk ve erkekler acı çekiyor. Kâfi besine, ilaca ulaşamıyor. Başlatmadıkları ve durduramayacakları bir çatışmada yaralanma ve ölme riskleri bulunuyor. Vakit değerli zira her geçen gün bölgede tansiyonun tırmanması riski var” diye konuştu.
‘MUTABAKAT DERHAL GERÇEKLEŞMELİ VE HAYATA GEÇİRİLMELİ’
Mısır ve Katar ile tansiyonun tırmanmaması için çalıştıklarını lisana getiren ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Hamas ile İsrail ortasındaki ateşkes ve rehine takası için yürütülen müzakerelere değindi. Blinken, İsrail’in ABD Başkanı Joe Biden’ın ateşkes teklifini onayladığını savunarak, Hamas’a da bu öneriyi kabul etmesi davetini yineledi.
Ateşkes mutabakatına varılabilmesi için herkesin gerekli esnekliği göstermesi gerektiğini belirten Blinken, iki tarafın da mutabakatın uygulanmasının ayrıntıları konusunda çalışacağından ve hemfikir kalacağından emin olmak istediklerini söyledi.
Blinken, ABD’yle bir arada arabulucu ülkeler Mısır ve Katar’ın yanı sıra çok sayıdaki ülkenin ateşkesin çabucak sağlanmasının aciliyeti konusunda hemfikir olduğunun altını çizerek, “(Mutabakat) Bu, derhal gerçekleşmeli ve gelecek günlerde hayata geçirilmeli. Biz de bunun sağlanması için mümkün olan her şeyi yapacağız” biçiminde konuştu.
‘ÇATIŞMANIN ÖTEKİ BÖLGELERE YAYILMAMASINI SAĞLAMALIYIZ’
Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Blinken, “ABD, İsrail’in Gazze’de uzun müddetli işgalini kabul etmiyor. Mutabakat, İsrail ordusunun pozisyonu ve Gazze’den çekilmesi konusundaki program konusunda çok açık. İsrail, bunu kabul etti” dedi.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken, İsrail başta olmak üzere ateşkes ve rehine takasının sağlanmasının herkesin faydasına olduğunu lisana getirdi. Çatışmanın öteki bölgelere yayılmamasını sağlamaları gerektiğine işaret eden Blinken, “Gazze, kuzeyde, Lübnan’da ve Hizbullah konusunda daha düzgün bir yere ulaşmak için birçok istikametten anahtar pozisyonunda. Kızıldeniz’de Husiler ile tansiyonun düşürülmesi, İsrail ile Suudi Arabistan ortasında iki ülkenin de çıkarına olacak olağanlaşma muahedesinin sağlanıp sağlanamayacağının kıymetlendirilmesi için anahtar noktada” değerlendirmesinde bulundu.
ABD’DEN NETANYAHU’NUN ‘MAKSİMALİST’ YAKLAŞIMINA ELEŞTİRİ
Öte yandan, İsrail basınına yansıyan haberlerde, ABD’nin İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun Gazze’de ateşkes ve rehine takası mutabakatına yönelik yaklaşımını eleştirdiği belirtildi. BBC’nin aktardığına nazaran, üst seviye bir ABD’li yetkili, Netanyahu’yu ‘maksimalist’ açıklamalar yapmakla suçladı, İsrail Başbakanı’nın açıklamalarının ‘bitiş çizgisinde bir ateşkes mutabakatına varma konusunda yapan olmadığını’ söyledi.
Blinken, Orta Doğu çeşidinin birinci ziyaretini İsrail’e yapmış, burada Netanyahu ile yaklaşık 3 saat süren bir görüşme gerçekleştirmişti. Blinken, daha sonra yaptığı açıklamada, Netanyahu’nun Washington idaresinin Gazze’de ateşkes ve rehine takasına ait ‘aradaki boşlukları kapatacak’ yeni muahede teklifini kabul ettiğini duyurmuş lakin mutabakatın ayrıntıları hakkında bilgi vermemişti. İsrail basınına yansıyan haberlere nazaran, Netanyahu daha sonra İsrailli rehine yakınları ile yaptığı görüşmede, Blinken’ı mutabakatın İsrail güçlerinin Mısır ile olan hudut da dahil olmak üzere Gazze’deki ‘stratejik askeri ve siyasi’ alanlarda kalması gerektiği konusunda ‘ikna ettiğini’ söyledi. Bu yorum ise ABD’yi rahatsız etti.
‘HAMAS DA KABUL EDERSE TEKNİK AYRINTILARIN GÖRÜŞÜLMESİNİ BEKLİYORUZ’
Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla açıklamada bulunan üst seviye ABD’li yetkili, Netanyahu’nun kelam konusu açıklamalarını gördüklerini belirterek, “Elbette kamuoyu önünde müzakere etmeyeceğiz lakin şunu söyleyebilirim ki Bakan Blinken ve ABD’nin ikna olduğu şey, bitiş çizgisinde bir ateşkes teklifine ulaşma gereksinimi… Şayet Hamas da bu ortadaki boşlukları kapatacak muahedeyi kabul ederse görüşmelerin kimi daha teknik ayrıntılar konusunda devam etmesini bekliyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
ABD’li yetkili, “Ayrıca şunu da eklemeliyim ki bunun üzere maksimalist açıklamalar bitiş çizgisinde bir ateşkes muahedesine ulaşma konusunda yapan değil ve her iki taraf da ortadaki boşlukları kapatacak bir muahedede mutabık kaldığında uygulama ve çalışma düzeyinde teknik görüşmelerin devam edebilmesini riske atıyor” tabirlerini kullandı.
‘MÜZAKERECİLER SÜRECİ BİLEREK SABOTE ETTİĞİ GÖRÜŞÜNDE’
İsrail’in kamu yayıncısı KAN’da yer alan haberde de çıkmaza giren rehine takası ve ateşkes müzakerelerine ait değerlendirmelere yer verildi. KAN’a konuşan ve isimleri açıklanmayan müzakere heyetindeki yetkililerin, esir takası ve ateşkes görüşmelerindeki çıkmaz nedeniyle İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’yu suçladığı belirtildi.
Netanyahu’nun Gazze Şeridi’ni ikiye ayıran Netzarim Koridoru ile Gazze Şeridi ile Mısır sonundaki Philadelphi Koridoru’ndan çekilmeyeceklerine dair açıklamasını anımsatan yetkilinin, “Netanyahu’nun açıklaması müzakereleri havaya uçurmayı amaçlıyor, öteki açıklaması yok. Başbakan, bir sonraki tepe öncesinde Philadelphi Koridoru ve Netzarim için tahliller üzerinde çalıştığımız kritik bir devirde olduğumuzu biliyor” dediği belirtildi.
İsrailli yetkilinin Benjamin Netanyahu’nun müzakerelerde ‘ilerleme’ olduğunu bildiğini fakat buna karşın tam bilakis açıklamalar yaptığına dikkat çektiği kaydedildi.
Netanyahu, Gazze’deki rehine ailelerinin temsilcileriyle bir ortaya geldiği görüşmede, Netzarim Koridoru ile Philadelphi Koridoru’ndaki İsrail askerlerini çekmeyeceklerini söylemişti. Görüşmeye ait İsrail basınında çıkan haberlerde, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun temsilcilere Tel Aviv ile Hamas ortasında bir esir takası mutabakatı olacağından emin olmadığını söylediği aktarılmıştı.
LAPİD: NETANYAHU’NUN SABOTE TEŞEBBÜSLERİ DURDURULMALI
İsrail’de ana muhalefet lideri ve eski başbakan Yair Lapid, Netanyahu’nun İsrail ile Hamas ortasında esir takası için yapılan müzakerelere yönelik sabotajlarının durdurulması gerektiğini belirterek mutabakat daveti yaptı. Bir an evvel esir takası mutabakatı yapılması konusunda toplumsal medya hesabı üzerinden davet yapan Yair Lapid, “Netanyahu’nun müzakereleri sabote etme teşebbüsleri durdurulmalı. Hepsi (İsrailli rehineler) ölmeden evvel, çabucak bir mutabakata varılmalı” değerlendirmesinde bulundu.
İsrail Savaş Kabinesi eski üyesi üyesi Gadi Eisenkot da katıldığı bir radyo programında esir takası müzakerelerindeki çıkmaz nedeniyle Netanyahu’yu eleştirdi. İsrailli bakanların birçoğunun esir takası mutabakatını desteklediğini aktaran Eisenkot, muhtemel bir mutabakata Netanyahu’nun karşı çıktığını söyledi. Eisenkot, Netanyahu’nun esirleri geri getirmeyi istediğini lakin mutabakat için ‘cesur kararlar’ almaya hazır olmadığını kaydetti.
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)